Friday 22 January 2010

FAFYAR INSOS-KABOR RO SUP BYAKI BYE KNAM RO MNU SOPEN

Befas fawar ine isoine Mansar Mofu bekain ro Ampombukor, Kandibundi. Fawar ine Mansar Wanma dawos bo ngoberekam i ro mnu Sopen. Fawar ya ryok ra dine:

Mnu Sopen ine isya ro sup Byaki bar Wambarek. Mnu beser fafyare. Yamarisenu yafafyar fawarine. Fawar Insos-kabor su bero Sopen faro fnoyeja bera bero sup bondi.
Rarirya ayanido mansar bebarepen ro mnu Sopni. Snori so ine: Marinus Wanma bekainepen adirwai ro mnu Sopen . Fafyar anine fno bebefandun syewar fafyar sorbe Insos-Kabor ro Sopen. Rarirya insos-kbor bero Sopn ansuine rofyor sube suna sunine sinansya sna insos aninekwar erobaido inwosiri kwar – sarmi kwar faro kbor bero Sopn ani imboisibe sau wor fa sikbewusru inwosiri fa ismai nasan insos. Rarirya wor erobaido fasasos sanine sisya sfasos kwar boi kbor da byepaksa manggenmke ? rorya dakso wadwa besasewar be wor aninen naba boi byarkrya robnanido rya syewarker insosi erobaido inwosiri. fa ronyariryanja byerasara mob oba boi dobe nyakwar ja ryaido denfusi ro rob-rob naker. Inja na mulai ro idoro rum byeja fa rya ibe dek ro inwosir rum byedinenya dek ro kakar roba boi byepake kakar amen-fa dunda byanda rumya bandiri fa dekro rumya bandiri raryas darbai ra jendela erobaido osna bab nayaswa randum idora byark us inwosiri ro sisnya dori.

Rob randak ya rawo isofro rob nakame. Dobe oso ronyarisyaba bo roi nyariryanja ryaido denfusike da wo isofro rob oser rya dekraryas syundandum suyenf rawo syenf syadi jam na kwar erobaido mesri. Suyenf syadira isnai bos kwar ja inwosir byanifa dobe auneno wabur ro pyampan ya babo mesr kwar bo naknik wa burfa smam srow au ro diya fandi. Kbor anineno ikbok fama isnai kwarja dek sau sau raryas ibe ido ra rum ya bandiri wer fa ibur. Inja dek murya dek raryayu darbai kwar, boi inwosiri ma byark myampumi muryas rya myampumi raryas darbai mundi darei pyum inoi derei ya barya derei ro sifr bye dinenja kyapas. Sourya ryo sifr byejaboi inonanya krafya kyapas fa ryarbab kyur ro inwosir barpon byedine – sobe mamya byedi fa ima imar beri – ro sisnya dori fa byarek. Imboi kbor anine isnai kwarja makakak yanja dakmampum werba boi idofa ima ibur pdef ra dek raryas….. byark byesusa ro rum byani. Boi ifawi bin aniwa imar kwar. Byark byesusa ro rum byeja ra fyoroba insar berakakir inwosiri ro sisn kyain ro roine. Sisisn i fa sibe seern ifa bye insos ya iryanja isasyar be mob oba imbo kyain do sisn irumwarao na seerni ra simnai insape syaebe bandifa soribe insos, imbran farma.

Inja insar anine ibe rya fyani myam kakiri kurbe ryanda ipyar ro rumbyanya babdibo muame erobaido kpu mgun byeja isoinja kpu mgun byanya myam ma rikna ndarbab napyar do masn ya borinja isiber ma ifukn kpuribo dobe, apuso inwosir dan ropumke ? ma insar anya ikyar kpu mgun byanyaba. Inja iswaryas dek raryas myam ma ryariri. Inja ikofn be kpuri bo dobe, inwosir byesuru. Mura insar anine ifras kpu mgun byanine bo dobe ‘na wamar, nawamarbo ryariryasa rassuine wan roino orobaido wabye. Dobe rarirya nido wek mumyas manggundau wakmame. Inja insar anine dekraryas syeben bo manggundi dakmame, ma inwosir ryariri. Ipyar farma ro yaru byark ro nanine, rikya bori inja byeaturiba, imboi pyas monda inoi nanya fa duni bo idofa dun kpu mgun byanya rande byeifa dek ro rum skobena boi ima iswara ipdefra rum snon kbor annane.

Iswara byoresra rum snon kbor annanera ibe ifukn sowr bero inoi aninenya nari rumsai isrou sour ine roi. Inja rya ipyar ro sram/rum randakya babdi. Imboi dormuryas be snonbor bero sram inensi. Sram ine snoriso srambai. Inja insar anine ipyar ro rumbab anine boi dor muryase. Dor kukru kankanes. Inja kyan bo dobe srambai sramiyasya mgone, manseiso beramaro mob ine, sour ro isyasya mubeifes. Inja snon kbor bero srambaisya sisarkamrandi skain boi sisyob inoi sanna fa samk kraf na boi sesour anna rarbab insar anine byuki syour kara inoi anine fama isrou osofa imnis i ba inja kyabrna imboi ipdef be sram bebesurui.

Byoresra ipyar ro sram bebesuru anine babdi bo dorwer kinggini sramiyasya mgone manseiso bearamaro mobine – sour ro isyasya mubeifes. Rodiya snonkbor bero Kinggini nansya spas inoi sanna ma suf krafna boi se sour nararbab insar anine byuk kara inoi dun aninema eso isrou i baime. Inja iswara byors wer be sram ebekyor ya wer. Sram ine snoriso Kopokbai. Inja kyans bo dorwer kukru kangkans aninewer. Rarirya kako ro sram ebefyak: Darai ma ebe rim Kopbeyari ra isof ro sram Dawai. Kangkans oser anya irya pdef. Inja ryama ro sram inenido insape isrou sour anine inja ipdef be sram edaur na werba. Snar snon kbor bena inoi anineya ifawi sasar ifur diryanja dun sour byanine randi byeifaro insar anine. Insape dobe sasar yafur diryanja mgorande mgokar kamam aibefrom nubanna osofa mgofur inido inwosir nyaramundi yanaramundi fa bye oser snar ayai ebeifa byesyanja insamaido numarkame. Rarirya insar anine ismai sour syewar anya kwar inja isyun inoi anya roibo duni be kawasa inwosir byansi. Ikofn yob si bodobe enainanya iebeifa byesyani inja mob ikofn fa dobe mgofararur da ya isi ni. Inja kawasa ero mnu yanansya sifararur raris romawa nanya mob ikofndai. Skarara mob oba snar sifawi sasar ifur diri inja sifararur raris mob dau sifa dobe sifararur dai.

Insape manggundi dekraryas iswar … bo kyanes roi sram bye ifrur fa ebe syosri war ani. Dek raryas ro sos ebe war ro sram byanine imbo insape kyans bo iswar sram byanine, iswar manggundi ma iswar kenm bepyum bye bero ras naiyafana.
Kyans bo byuki dado be syos be ro sop naiwarbab.
Kyans bo dobe srami, sramyejano, sramo yananefra, mesrmuryasi madui bin byakna naso mumbrai bekarandenbe karuru wai amberyeja.

Idower fes kyan ro syos ebesurui raris dine: Manyaineno, soduru bukoro dorei manyaine yawaira nyampun amomo ayenabayo, yawaira nyampun bin aibui obese.

Idofes ro syos ebekyor yanido kyans kabr kangkans bero syos ebesuru aniyasya wer. Kyans wer ro syos eberimya bo dobe: Manyanine, soduru bukoro dorei rasi syansoni bekapur be women samfur yaine.

Ryamfes ro syos ebe wonemi. Ineido kawasanansya siwor eyiser ya fa sik kofn ni bo sobe: Woo, bebodo-bodo manggundau – wabe rwamanja paso inoi ware yara byarek ko byabarek, kabore be bodo-bodo manggundao inwosiri ro nwariryanja paso inoi ware yara bareko byabarek.

Kbor kangkans byeisine wer: Mandisauwo, nikeri man besondisau – yasuba yawi- yasuba randero napiri mambekaya yamo rwande bo ryambra. Manyaine e dorei mangguno manyaine mano dorei rasi syansoni bekapapur bewomen samfur yaine, yawaira nyampun amomo ayenabayo yawaira nyampun bin aibui obese. Mandisawo nikeri manbeson disau yasuba yawi yasuba randero – napiri manbekaya yamo rwandebo ryambra.

Kankans ine napirmandi ryour i kwar. Ibape women mgun esoirande ekainus ibo pyaperm ine iso berouri. Ryour smai kyans bo dor napirmandi inja ikofen bo dobe, kamamo kwoi mgan ya resari ba yarour ma mansapap. Inja ryir mgan yara byarek imboi kyainfa ryourusr ma napirmandi kyans ra iwarai kwarja ryari konkro kneramsi. Dordadirya kwar mura doprbur womngun byanine. Byar mgan anyabo iswanda ifrar ro nyan anya randa ifrar wer do aborya randa ryosbas kedwai imbo dopr mbrum ma ansirawa sifawikwarja sborepen robebor sibe sikparari nanja dopr do donna mura skain ro bori bo spararibo insape sunira byark bese.

Fafisu ine imnis kawar fa sibe se kabor iro aibe subani. Inja srar byansuya sukans bo yorfa insama mnuya imarisn ido srar subeja bye oserja seifa ikenem imboi sumino iemar fadweri. Inja srar kasunya ryandum dor kukr kankanes bo dis randum pyan sonm ro aibe ja bo ibe isan manggundi ro aibeya dori. Imboi kyans bo dobe: idawero – mambepon srar idawer insoso binggunja isineno inar yafadwer. Kawasa sya srafa sikanoui imbo roi wafur dirya imba srarmdi ro ifur diryanja iekamar sasarbye ja fa emari.

Srar bye sumin ebananya ryandum dakor wer. Dakor kukru kankans wer dari kasunya mob kyansrai. Kawasasya sikanou kasari bo suni binkwane bo sobe ‘imba iefur sasari bukan ku’. Manggundi ryir bakn byeja ro aibe nanya bo sparari. Subark ro abyab ya dori. Siwar adirya fa ikakiser mun binya byedi imbo snonya mun byeja syo besop subarkbo sibursu.

Subark bo sibur su ra mesrido srar byansuya sura sukainus ramaido subur da bo mesri do suiswama sumbrane. Rofyor sekbori mundumya srar byansuine subaryami kukru ropumbon di rim inanbon di rim fa nbark ro aibeya dori insamaido randak inema suramanido dan bo byuki fyawarus su mundi suno sufawar yobi mundum. rasri suru kyor nama sura ido fyafyarus su. Suyado ro rumfa sumbran mundiido nari surour songker ya iwufi fa nido ryok. Imboi sradi suraido nari sufuken bo suyobe: ‘kboro wasofrio ?’ Indo dobe ‘Yasofri wepireu’. Mesrdi sura sufuknwer ido dobe ‘Yasori wepure’ Rarirya kwar dawo smoi binine byena nasofro sasukor byejanido imarkwar inja susnini werba. Imboi nari ibe sura mura ido sumbran sukansbo suramura. Kankans sura kakiri bo sukans nanido suyobe: Inyaine – insoso binpurai kwano bin yaine, yapamai pamai insoso ayenabayo yapamai pamai binoro bese.

Maksud ro kankans ine nya suyobe ; rofyor srar subeja ikenem idu sunan cukup – sube pake cukup. Inema imarkwarja nari nufur da kabomsi.

Imnairo dine

1 comment:

  1. Wouw.. Luar Biasa Situsnya pakai Bahasa Biak Suka...
    Tapi saya ini Orang Biak yang Bicara Bahasa Biak Pasif hanya Bisa dengar orang bercakap tap tdk bisa berbicara bahasa dengan lancar...
    Yaswar Au Meos Biak

    ReplyDelete