Friday 22 January 2010

FAFYAR BEKURU INAI YOMGA MA IKAK KORBENI

Rofandu mnu bero swanandir ro myos Byaki bar wamurm na mnu ri suru sufanam yaye. Mnu Saba a Warwer. Ro fandu keret bekenm ro mnu suinen na iya snori keret Yomga. Insar bero keret inenya ikenm kukru kpu byeskoya skobe kyor. Inai bin oser ma romawa snon ri suru. Imbesrar anskoine kpu skobanine iso befaduru skoro skobawa ya ra isof skobai. Snar sinan skobesuya sumar fyoro kwar. Insar kpu skobanine iswar skoma imor byekandera pdef skoro kanggenm skobena. Ras ras ryande dun robeyan ro yaf byeja fa byuki fyan kpu byanskoine. Bin bero mnu erande ro yaf fa rya munde munda ro ya snori Serbiser. Swaf bero mnu be yaf ya ikwan kaku. Fama insar ine imbran ker roi ro ras ras nja dobe ikwan ba. Imbekpu nansuine ma kawasa kam bembran ro nyan Serbiser sya sifawi ikak korben efawir siro nyan ine munda munde ya ba. Ikak korben ine sneri ryo insar ya kpu bye Yomgai. Inja byark kyara nyan disaiso nari byuki srowi besyani. Rasyanido binbekpu nansuine sumbran wer do nyan Serbiser be yaf skobanya fa sube suyun robeyan mboi sufawi ikak korben anya byark fyair su ro nyan andir anine nja ba. Korben ine byesau-sau fa isrouw kukru Yomgai. Inja kyara ker nyan disaiso nari byuki syewari be rum. Fafisu ine imauws beya a yakbeusru marisn ayedi. Rarirya korben anya dek fa pyark bakn byeja ro aiknam beyors ro nyan andir efanam bam bamu seke ma sado roi imbo insape iwaf imbekpu nansui. Iwaf suro arwo ya ra isof mandira. Inja era be yaf sya kame sfasos fa sibur be swan be rum anenf sena oser-oser. Nyan Serbiser byeusr ba. Aiwan bebor bero nyan ya ban bar sya sefasis kame ma siwaf kam fa sibe sfair roi naknik befarar be ro mob yani. Ro fyor anya Yomga kpuri insape ssuyakbr ma sube sufanam mob korben anya iwaf su ro nani. Fyoro baido surama ro bambam anya nja Yomga dors bo myampum insar kpuri fa dado bepon.snar bambam ine syamswene. Fafisu ine ipyan korben ya fa byeusru baroser erobaido marisn byedi. Ikyui ro ai ipyar bakn byanya roya rarbab isyui ma dakakas ro inokn faru in Yomga byani. Inai inkbor anine myam kero kpuri nja ifawi roi besun ro inokn byaninen ya ba. Dakado ro bam ya rarbab ro sop ya nido insape imbran dusr kpuri ro barpur. Fyoro baido surama rob mob simasasi ro ya inja sumnaisu fa sube suyakmasi snar mob ine ryo nyan andiri. Mob simasasi ro ine fyanam be rum ya nja sramra ido simnaisu fa simasi ramnai insape sisar be mnu ya munda. Inbekpu nansuya suyakmasi ra sumnai bo fyor sube sumbran ya nido insar anya myam ikak eba ya dakas ro kpu inokn faru byani. Rodiya sumgak bo sufrar subur inokn ani. Rofyor sufrar subur anya surowr u ikak anya dor su ro subrusna. Sumor ja sufrar pdef ba imboi sumnai fa sufuknu ikak ebesyani. Sukmu ikak ebesyanja sukabr da sube susewar fa sufawi rosaiso ibe byefandun kaku ro su ni. Ro diya ikak korben anya dawos yob su bo dobe ne… bin muiya ne mumgak awer aya bo muyun aya fa yaso mu be rum. Mboi nari muyofk aya ro sime. Insar anya kpu surowr wos ikak anya byena muraido sumam yaye sumgasna ramnai sube snewar oser fa suyuni. Inja suyuni kukro inokn anya bo subur. Suranda ro rum ido suyofki ro inai inkboru Yomga sim byani. Rob na nido mutiara robaido faduman byeja idameser ro Yomga sim byedi. Roi ebesyan ya srar byansuya sumami kwar. Mboi sumgak sufukni ro imbekpu nansuya ndi. Insar ya ma kpu byanya Yomga sukenm so ikak korben anya kukru kankunes inja inkbor Yomga derer ifawi robeboru efarar bero kenm skobeja ni. Rob na nido ikak korben anine fyarwe bakn byeja fa bye snonggaku ma denf us inkbor anya ro yar anenf byedi. Rarirya fafisu ine imaws be korben ya fa byuk beusru farbuk sube byark kyara ker do ras nayafa nani. Ras paik ma tahun na nfararwer. Nja inai inkbor anyano fyadores erobaido imobsba ma bine srar byansuya sufawi kwar. Inja sufukni bo suyobe mansei befur fa rwa dine ni. Srar subanya dobe roma babo ero mnu inensya ma eso ryama ro aya ba. Mboi ikak korbeno ebark us aya ro sim anenf ayanya ya iso ebe mob inefa rya dine ni. Srar byansuya sukyar i ba. Inja byasu kedwa sim byanya fa insape manggunsu sumamu korben ani. Ma rofyor anya sukandor kaku. Mob ine srar subanya ma ikak korbenya sufruri fyoro kwar. Mboi mambekanaek ansuine sufawi barya sumsor naba kaku. Suyayino srar subanya bo subur i. Mambekanaek ansuya sumgak kawasa ero mnu nansinensya sakfawi mob anya fa skomai rirya sube snewar oser fa sube sumunu ikaku korben anine. Rasyanido susasyar fa suyobe suranda suraswan. Suyaron yar karui bero mnu ya bandari na. Bape susmai in mgun esero baberi. Subur kukru raryab ero susnesna ba rande ro rum ido korben anya ifukn su bo dobe ‘sasewar mu be ro rasinenya ryarso?’ Suyobe ‘nusma in mgun esero baberi snar nusambrab fa nuyaron be swan ya dori ba. Ma nusmai royo fa nubuki myunu insya ba. Korben anya dobe rarirya ido mufasos airares erobaido adwar rars no snar naiso kobuki myun in bero karu na bab nansi. Sumnaf nyan korben ya ikofn be su na nja. Suryab naba kaku ma sumbran beri be sup fa susewar adwar rars ikak ya ikofn be su na. Fyoro baido susasyar ro sup kukru adwar rars na bos ri fyak. Rarirya suyun na be rum ma surir na faro korben ani. Mesr di korben anya ma mambekanaek ansuiya skosasyar fa skobuk adwar na nsewar ine. Skoranda skomnai ro mob u skobe na insya sibor do ya nido karui bero diyan ya snori Inggo. Skopyar ro dine ma skobuk adwar na eninyan in in bero karui ne bab di nsi. Fyoro baido insya sisasyar ro karu ya bab di boi sibe simar inja sibur sambrab ba. Inja mambekanaek ansuya suryab bo suyas suryur si. Korben ya byuk purai byeja fyarepen way skobanine. Daron byeninyan insya kaker kukru adwar anna boi ifawi ro nakero efuri nya ba. Mambekanaek ansuya suyas suryur insya boi sukara fa sube sumun korben aninenja. Suyek ro waya bori fa swaf ker ine subuki byeusru swaruser ebyeba subani. Rodiya romawa eba nanya duf sumber byanya ma byukiwapuk korben anya fa bye mnuk ri war. Kur ine korben anya ima imar beri. Mnuk ri war anskoya skosnos naisine. Karui Saram, Sawaki, Kaduki, ivengger, Womensimbrir, Amawi, Mansasyo. Sumamun da sumnai subur kukru wai ya be rum imboi korbenya bakn byanya ma subur i ro mob sumun i roi. Subur da ro rum ido sufafyar roi sufur na kam be insar kpu subanya ma korben anya swari Yomga kpur sumnaf fararur ebyeba nanine mura sumsor bo subur be sup ya dori rande sube ras ri fumo. Rodiya subur kabr be swan erobaido rum insama sukram ikak ya bakn bye ero mnuk mnuk ansi. Suranda suryuru korben anya mnuk byansya ma insape sube si fa sbark pampan ro bar Wambarek be bar Wamurem ro barpon mnu Saba ma mnu Warwer. Fyoro baido korben ya mnuk byansya sufardwer be karui fa si isof babo ine bebe myos bo ekain pampam ansirai. Mamun anya imnai ido Yomga paik byena namnis fa ikapar. Inja ikapar ikak mgun ri samfur. Yomga byekabom. Inja tahun di beso nawas ido snon bero keret Fainan ryama dor fa dakbuki. Bo keret bin ya byansya simarisen inja subuk su. Farbakbuk bepyum anine imbran kawan ba. Snar ro fafisu snon ya byeoser kukru bin ya nido sararyur bero bin ya syun ro bakn byedya muraido imar. Marmar ine byewar bar bin ya ma bar snon ya smun yaye si. Rofyor skara sewar ro ebyewar u marmar ya nido insar kpun anya iso ebe aryawin kukro undamnofa insape ikak mgun ya syae i. Ikak mgun ri samfur u Yomga ikapar anskoya iya iri. Mob ine iso insape imkok farbuk kankuns korbenya kukru inkbor Yomga subanya fa sfaryas i ro mnu ya ma isyer fafyar ro snonggaku sya kame. Keret Yomga simai inja sesnewar eser bo spai wai sena bo skabor sorn ya be bar wambarek ra skain ro Sorong raja Ampat. Fanam war mgun yanja snir war ine be Yomga. Isof ro dine fafyar inkbor Yomga ma ikak korben ro mnu Saba Warwer.

FAFYAR INSOS-KABOR RO SUP BYAKI BYE KNAM RO MNU SOPEN

Befas fawar ine isoine Mansar Mofu bekain ro Ampombukor, Kandibundi. Fawar ine Mansar Wanma dawos bo ngoberekam i ro mnu Sopen. Fawar ya ryok ra dine:

Mnu Sopen ine isya ro sup Byaki bar Wambarek. Mnu beser fafyare. Yamarisenu yafafyar fawarine. Fawar Insos-kabor su bero Sopen faro fnoyeja bera bero sup bondi.
Rarirya ayanido mansar bebarepen ro mnu Sopni. Snori so ine: Marinus Wanma bekainepen adirwai ro mnu Sopen . Fafyar anine fno bebefandun syewar fafyar sorbe Insos-Kabor ro Sopen. Rarirya insos-kbor bero Sopn ansuine rofyor sube suna sunine sinansya sna insos aninekwar erobaido inwosiri kwar – sarmi kwar faro kbor bero Sopn ani imboisibe sau wor fa sikbewusru inwosiri fa ismai nasan insos. Rarirya wor erobaido fasasos sanine sisya sfasos kwar boi kbor da byepaksa manggenmke ? rorya dakso wadwa besasewar be wor aninen naba boi byarkrya robnanido rya syewarker insosi erobaido inwosiri. fa ronyariryanja byerasara mob oba boi dobe nyakwar ja ryaido denfusi ro rob-rob naker. Inja na mulai ro idoro rum byeja fa rya ibe dek ro inwosir rum byedinenya dek ro kakar roba boi byepake kakar amen-fa dunda byanda rumya bandiri fa dekro rumya bandiri raryas darbai ra jendela erobaido osna bab nayaswa randum idora byark us inwosiri ro sisnya dori.

Rob randak ya rawo isofro rob nakame. Dobe oso ronyarisyaba bo roi nyariryanja ryaido denfusike da wo isofro rob oser rya dekraryas syundandum suyenf rawo syenf syadi jam na kwar erobaido mesri. Suyenf syadira isnai bos kwar ja inwosir byanifa dobe auneno wabur ro pyampan ya babo mesr kwar bo naknik wa burfa smam srow au ro diya fandi. Kbor anineno ikbok fama isnai kwarja dek sau sau raryas ibe ido ra rum ya bandiri wer fa ibur. Inja dek murya dek raryayu darbai kwar, boi inwosiri ma byark myampumi muryas rya myampumi raryas darbai mundi darei pyum inoi derei ya barya derei ro sifr bye dinenja kyapas. Sourya ryo sifr byejaboi inonanya krafya kyapas fa ryarbab kyur ro inwosir barpon byedine – sobe mamya byedi fa ima imar beri – ro sisnya dori fa byarek. Imboi kbor anine isnai kwarja makakak yanja dakmampum werba boi idofa ima ibur pdef ra dek raryas….. byark byesusa ro rum byani. Boi ifawi bin aniwa imar kwar. Byark byesusa ro rum byeja ra fyoroba insar berakakir inwosiri ro sisn kyain ro roine. Sisisn i fa sibe seern ifa bye insos ya iryanja isasyar be mob oba imbo kyain do sisn irumwarao na seerni ra simnai insape syaebe bandifa soribe insos, imbran farma.

Inja insar anine ibe rya fyani myam kakiri kurbe ryanda ipyar ro rumbyanya babdibo muame erobaido kpu mgun byeja isoinja kpu mgun byanya myam ma rikna ndarbab napyar do masn ya borinja isiber ma ifukn kpuribo dobe, apuso inwosir dan ropumke ? ma insar anya ikyar kpu mgun byanyaba. Inja iswaryas dek raryas myam ma ryariri. Inja ikofn be kpuri bo dobe, inwosir byesuru. Mura insar anine ifras kpu mgun byanine bo dobe ‘na wamar, nawamarbo ryariryasa rassuine wan roino orobaido wabye. Dobe rarirya nido wek mumyas manggundau wakmame. Inja insar anine dekraryas syeben bo manggundi dakmame, ma inwosir ryariri. Ipyar farma ro yaru byark ro nanine, rikya bori inja byeaturiba, imboi pyas monda inoi nanya fa duni bo idofa dun kpu mgun byanya rande byeifa dek ro rum skobena boi ima iswara ipdefra rum snon kbor annane.

Iswara byoresra rum snon kbor annanera ibe ifukn sowr bero inoi aninenya nari rumsai isrou sour ine roi. Inja rya ipyar ro sram/rum randakya babdi. Imboi dormuryas be snonbor bero sram inensi. Sram ine snoriso srambai. Inja insar anine ipyar ro rumbab anine boi dor muryase. Dor kukru kankanes. Inja kyan bo dobe srambai sramiyasya mgone, manseiso beramaro mob ine, sour ro isyasya mubeifes. Inja snon kbor bero srambaisya sisarkamrandi skain boi sisyob inoi sanna fa samk kraf na boi sesour anna rarbab insar anine byuki syour kara inoi anine fama isrou osofa imnis i ba inja kyabrna imboi ipdef be sram bebesurui.

Byoresra ipyar ro sram bebesuru anine babdi bo dorwer kinggini sramiyasya mgone manseiso bearamaro mobine – sour ro isyasya mubeifes. Rodiya snonkbor bero Kinggini nansya spas inoi sanna ma suf krafna boi se sour nararbab insar anine byuk kara inoi dun aninema eso isrou i baime. Inja iswara byors wer be sram ebekyor ya wer. Sram ine snoriso Kopokbai. Inja kyans bo dorwer kukru kangkans aninewer. Rarirya kako ro sram ebefyak: Darai ma ebe rim Kopbeyari ra isof ro sram Dawai. Kangkans oser anya irya pdef. Inja ryama ro sram inenido insape isrou sour anine inja ipdef be sram edaur na werba. Snar snon kbor bena inoi anineya ifawi sasar ifur diryanja dun sour byanine randi byeifaro insar anine. Insape dobe sasar yafur diryanja mgorande mgokar kamam aibefrom nubanna osofa mgofur inido inwosir nyaramundi yanaramundi fa bye oser snar ayai ebeifa byesyanja insamaido numarkame. Rarirya insar anine ismai sour syewar anya kwar inja isyun inoi anya roibo duni be kawasa inwosir byansi. Ikofn yob si bodobe enainanya iebeifa byesyani inja mob ikofn fa dobe mgofararur da ya isi ni. Inja kawasa ero mnu yanansya sifararur raris romawa nanya mob ikofndai. Skarara mob oba snar sifawi sasar ifur diri inja sifararur raris mob dau sifa dobe sifararur dai.

Insape manggundi dekraryas iswar … bo kyanes roi sram bye ifrur fa ebe syosri war ani. Dek raryas ro sos ebe war ro sram byanine imbo insape kyans bo iswar sram byanine, iswar manggundi ma iswar kenm bepyum bye bero ras naiyafana.
Kyans bo byuki dado be syos be ro sop naiwarbab.
Kyans bo dobe srami, sramyejano, sramo yananefra, mesrmuryasi madui bin byakna naso mumbrai bekarandenbe karuru wai amberyeja.

Idower fes kyan ro syos ebesurui raris dine: Manyaineno, soduru bukoro dorei manyaine yawaira nyampun amomo ayenabayo, yawaira nyampun bin aibui obese.

Idofes ro syos ebekyor yanido kyans kabr kangkans bero syos ebesuru aniyasya wer. Kyans wer ro syos eberimya bo dobe: Manyanine, soduru bukoro dorei rasi syansoni bekapur be women samfur yaine.

Ryamfes ro syos ebe wonemi. Ineido kawasanansya siwor eyiser ya fa sik kofn ni bo sobe: Woo, bebodo-bodo manggundau – wabe rwamanja paso inoi ware yara byarek ko byabarek, kabore be bodo-bodo manggundao inwosiri ro nwariryanja paso inoi ware yara bareko byabarek.

Kbor kangkans byeisine wer: Mandisauwo, nikeri man besondisau – yasuba yawi- yasuba randero napiri mambekaya yamo rwande bo ryambra. Manyaine e dorei mangguno manyaine mano dorei rasi syansoni bekapapur bewomen samfur yaine, yawaira nyampun amomo ayenabayo yawaira nyampun bin aibui obese. Mandisawo nikeri manbeson disau yasuba yawi yasuba randero – napiri manbekaya yamo rwandebo ryambra.

Kankans ine napirmandi ryour i kwar. Ibape women mgun esoirande ekainus ibo pyaperm ine iso berouri. Ryour smai kyans bo dor napirmandi inja ikofen bo dobe, kamamo kwoi mgan ya resari ba yarour ma mansapap. Inja ryir mgan yara byarek imboi kyainfa ryourusr ma napirmandi kyans ra iwarai kwarja ryari konkro kneramsi. Dordadirya kwar mura doprbur womngun byanine. Byar mgan anyabo iswanda ifrar ro nyan anya randa ifrar wer do aborya randa ryosbas kedwai imbo dopr mbrum ma ansirawa sifawikwarja sborepen robebor sibe sikparari nanja dopr do donna mura skain ro bori bo spararibo insape sunira byark bese.

Fafisu ine imnis kawar fa sibe se kabor iro aibe subani. Inja srar byansuya sukans bo yorfa insama mnuya imarisn ido srar subeja bye oserja seifa ikenem imboi sumino iemar fadweri. Inja srar kasunya ryandum dor kukr kankanes bo dis randum pyan sonm ro aibe ja bo ibe isan manggundi ro aibeya dori. Imboi kyans bo dobe: idawero – mambepon srar idawer insoso binggunja isineno inar yafadwer. Kawasa sya srafa sikanoui imbo roi wafur dirya imba srarmdi ro ifur diryanja iekamar sasarbye ja fa emari.

Srar bye sumin ebananya ryandum dakor wer. Dakor kukru kankans wer dari kasunya mob kyansrai. Kawasasya sikanou kasari bo suni binkwane bo sobe ‘imba iefur sasari bukan ku’. Manggundi ryir bakn byeja ro aibe nanya bo sparari. Subark ro abyab ya dori. Siwar adirya fa ikakiser mun binya byedi imbo snonya mun byeja syo besop subarkbo sibursu.

Subark bo sibur su ra mesrido srar byansuya sura sukainus ramaido subur da bo mesri do suiswama sumbrane. Rofyor sekbori mundumya srar byansuine subaryami kukru ropumbon di rim inanbon di rim fa nbark ro aibeya dori insamaido randak inema suramanido dan bo byuki fyawarus su mundi suno sufawar yobi mundum. rasri suru kyor nama sura ido fyafyarus su. Suyado ro rumfa sumbran mundiido nari surour songker ya iwufi fa nido ryok. Imboi sradi suraido nari sufuken bo suyobe: ‘kboro wasofrio ?’ Indo dobe ‘Yasofri wepireu’. Mesrdi sura sufuknwer ido dobe ‘Yasori wepure’ Rarirya kwar dawo smoi binine byena nasofro sasukor byejanido imarkwar inja susnini werba. Imboi nari ibe sura mura ido sumbran sukansbo suramura. Kankans sura kakiri bo sukans nanido suyobe: Inyaine – insoso binpurai kwano bin yaine, yapamai pamai insoso ayenabayo yapamai pamai binoro bese.

Maksud ro kankans ine nya suyobe ; rofyor srar subeja ikenem idu sunan cukup – sube pake cukup. Inema imarkwarja nari nufur da kabomsi.

Imnairo dine

Wos Refo: Roma 14,15

360 ROMA 14,15

beyuffarmyan Yesus rarirya, sifrur sneprei Allah, ma sisma syowi ro snonkaku besesya.
'y Rarirya komarisen kokenem ro babeoser ma kofarkoryaye ko. z° Ma snar robean, nafnai fa naek kwakok awer, rosai Allah ifrur kwar na. Robean nakam nasren fa nebeyan; bape rosai wan fa befnai snonkaku bese fa sisapi ro sasar, rarirya naek swasar. 2' Ibye syadi wan awer manfnai roba winem awer anggur roba wafrur rosai wer, rofyor nafrur fa naek oso bena kakyar oser byesasar. zz Mboi rosai naek wakyarya, wafruri ro Allah barpon byedi monda faro mankundaw bardi. Snonkaku bebabir knam osoba fa byesasar faro roi skara bekaku, snon ani isma aski. z' Bape snonkaku bekara ma bebe birbar beyan roi oso, bape barpurya dan robeyan ani, Allah byuk sasar faroi; snar snon ani ifrur mnis kakyar byedi faro Allahba. Ma rosairya wer ifrur kuker kakyarba, irya syasar.
Snonkaku besambrab ma besambrab ba I5:1-13

Besma kakyar besambrab koya faro Allah, nari kokbabser 15 sano-sano ro snonkaku kakyar besambrab basya. Ma ko­frur marisen mankunko bardi awer. ' Inja kono oser-oser ifrur marisen naek srar kobesi faro babye sena, insa kakyar sena faro Allah nsambrab syadi wer. ' Snar Kristus kako kyara raryab faro mankundi bardiba. Ro Refoya sfas radine, "Anonef bebor ssbuk faro mko nkur aya kwar." 4 Fas-fas ro Refoya kam insa nfarkor ko. Snar farkarkor kosma ro Refoya nafrur fa kodworen ma kosambrab isof kokyar faro Allah. s Ibyekada Allah, byuk babekabab ma sneprei faro snonkaku befnobek naek srar mko, insa mkokenem kuker babesne oser, ma mkoso nyan ro Yesus Kristus. 6 Kuker sne oser, mko kam mkosandik Allah Kma ro Manseren kobedi Yesus Kristus.
' Inja ibye naek srar mkobesyowiyae mko kuker marisen, imnis raris Kristus kako dakna mko fa mkosandik Allah. s Inja mkoswarepen, mboi Kristus duffarmyan kawasa Yahudi kwar fa fyasna mboi nari Allah ifrurmnis asas-asas byena faro up kobesi. y Yesus ifrur faro er-er bese kako fa sisandik Allah, snar saswar byedi farosi. Snar sfas ro Refo radine,
"Snar rarirya nari yasandik au rofandu er-ersya, ma nari yadisen sandik snonsnon bedi."
1° Snar sfas radine wer,
"Mkoryab fnobek Allah kawasa kyinfirsya, ne, er-er kam!"
" Ma ine wer kako,
"Mkosandik Allah, ne, er-er kam,
ibyekada snonkaku kam mkosandiki!" 'z Ma Yesaya ikofen kako radine,
"Ro Isai kpu byesi nari snon oso isasyar ma nari byuk sasoser faro er-er kam; ma er-er kam nari sikyar faroi."
'3 Allah knam ro naek srar kakyar mkobena. Rarirya ifrur fa naek srar mkosma marisen beba ma aski, snar mkokyar faroi, insa kuker Allah Rur papoik b_yedi, naek srar mkokyar syadi wer faro Allah.

Paulus fyasna badir roi bebe knam ro fasfas byena 15:14-21
'° Naek srar ayesi! Yafawi mboi roi bebye nabor kaku naisya ro mko. Naek srar mko kako mkofawi nakam, ma mkobukna nfarkoryae mko. 's Bape yamarisen yabuk swarepen ro roi ono faro mko kaker ro syap ine; snar Allah byuk kwar maro aya fara­rur ine. '6 Allah byuk kwar fa yabe manfamyan ro Yesus Kristus, ma iwan aya faro er-er bese bebe Yahudibasya, ma yafararur imnis imam, bebaryas Ankankinem Bebye ro Allah, insa kawasa bebe Yahudibasya simnis farsarser oso faro Allah ma Allah nyasi. Ibyekada Allah Rur byedi ifrur fa sbefarsarser oso faro Allah. '' Inja, snar yabe oser kwar kuker Yesus Kristus, inja yamsik kuker fararur ayedi faro Allah. 's Yamsik bo yawos rarirya ro rosai Yesus ifrur kuker aya kwar fa yafararur faro kawasa be­be Yahudibasya, insa sbeyuser Allah. Yafrur rarirya kuker wos ma fararur, 19 ma kuker abyair-abyair kanandor; nakam ndarirya snar papoik ro Allah Rur byedi. Ankankinem Bebye ro Kristus yabaryas nakam faro snonkaku, randak ro Yerusalem isof ro Ilirikum. '° Marisen ayedi isoine yabaryas Ankankinem Bebye ro Allah ro mob kawasa sakmnaf Kristus baim. Snar yamewer yabawes fararur ro snon bese araref senandi. 2' Snar sfas ro Refo radine,
"Snonkaku beyaksma bararyas ro i baim, nari smam; ma snonkaku beyakmnaf baim, nari sifawi."

Wos Refo: Roma 13,14

358 ROMA 13,14

ani. ' Inja bak faro besasoserya, rosai nari bak faroi. Bak som, rofyor sor som ro naek srar mko, ma mkomkak faro mansei fandun fa mkobak farosya; ma mkobesyowi faro mansei besma syowisya.

Fararur koswar yae ko 13:8-14
s Mkobenyaki awer roi oso faro manseirya kako, bape ibyekada mkoswaryae mko. Snar snonkaku beswar min snonkaku be­se, ikada ifrur mnis Allah sasoser byena, Moses byuk kwar na. 9 Snar sasoser agama Yahudi, isoine: Wafrur farbuk awer; ma­mun awer; kwaraw awer; warmomen oso bese nana byena awer; nakam nafnobek sasoser bese, nanekam ne sasoser oser mon­da, isoine, "Waswar min snonkaku bese, imnis waswar mankun­daw." '° Snonkaku beswar faro snonkaku besesya, nari sifrur barbor faro snonkaku ansiba. Inja snonkaku beswar min sesya sikda sifrur mnis sasoser agamaya kwar.
" Roibese ro nanekam mkofawi mboi rofafisu ine, fafisu faro naek srar mko fa mkokbok ro anenef. Snar fafisu faro ko­sma askiya fyanam syadibe ko kwar rofafisu randak kokyarya. 'z Robya fyanam isyonde kwar; ma kniko monda meser. Inja, ibye komnai ro fararur bepampan. Mboi kofasos mankunko kuker romamun isnaya. '3Ibye kofrur roi bebor bebeawnos, imnis raris roi kofrur ro isnaya; ma kofrur munara beba sya­di awer, isof komser. Robaido kofrur farbuk awer, roba rari bebeawnosba awer. Komamun awer, roba kardu masasor awer. '4Ibye Manseren Yesus Kristus i befasna rosai naek srar mkobe mkofrur na. Ma mkoso awer rari snonkaku besasar fa mkoso rmomen mkobena awer.

Buk sasar faro naek srar besi awer 14:1-12
,/ Snonkaku kakyar bedworenbasya mkonasi kuker babye ro­fandu naek srar. Mkorakrakrok awer kukersi snar swaru­ser sena. z Snonkaku ono skara sima san famfnom monda. Bape snonkaku ono bese kakyar sena nadworenba; inja skara sima san wei monda. 3 Snonkaku beyan famfnom, skoryaye awer snonka­ku beyakan famfnombasya; ma snonkaku beyan famfnombasya, skoryaye awer snonkaku beyan famfnomsya, snar Allah nyasikam kwar. ° Manseiso naek srar isof mkobe mkobemankara snonkaku besesya manfamyan sesi? Manfamyan ani isapi roba dores afuf,
ikada tuan byedi nari bekara faroi. Ma manfamyan ani nari dores afuf, snar Manseren iso bepok bebawesi fa dores afufya. S Snonkaku ono skara ras ono nefandun syadi ro ras besena, bape snonkaku ono bese wer skara rasras anna namniskam mon­da. Ibye snonkaku oser-oser kyara raris mankundi kakara byena. 6 Snonkaku bekara ras ono nbefandun syadi, snonkaku ansi ska­ra rarirya faro sikbesyowi Manseren. Snonkaku beyan famfnom ansya, sifrur rarirya fa sikbesyowi Manseren, ma sikofen kasu­masa faro Allah snar robean anna. Rarirya kako faro snonkaku beyan famfnomba ansi; snonkaku ansi kako sbesyowi Manseren ma sikofen kasumasa faro Allah. 7 Snonkaku oso baberi ro ko, ikenem faro mankundi; ma snonkaku oso baberi ro ko bemar faro mankundi. 8 Rofyor kokenem, kokenem faro Manseren, ma rofyor komar, komar kako faro Manseren. Inja, kankenem roba marmarya, Manseren iso benakonya. 9 Kristus imar kwar ma ikenem kaber wer. Ebedari bye Manseren faro snonkaku
bekenemsya ma faro snonkaku bemar kwarsya kako. '° Inja, naek srar! Rosai ebedari mkobuk sasar faro naek srar mkobesi bena kakyar oser? Ma rosai ebedari naek srar mkorun naek srar mkobesi? Kokam nari kosma mankara ro barpon Allah. " Snar sfas ro Refo radine,
"Manseren ikofen, kaku beri,
snonkaku oser-oser nari byansuba ro barpon ayedi; ma snonkaku oser-oser nari kyarem mboi Allah risaya."
'z Inja kokam oser-oser nari kyarem fararur bebor byena faro Allah.

Wafrur fa naek bedi ibor awer 14:13-23
'3 Snar rarirya kobuk sasaryaye awer. Mboi naek srar kobesewar insa kofrur awer roi oso, befrur fa naek bena kakyar
oser isma fafrowes ma isapi ro sasar. '4 Snar yabeoser kuker Manseren Yesus, inja yakyar kaku roi osobaberi fa ifrur ayin; bape roi ani ifrur ayin faro snonkaku oser-oser rofyor kyara ibe roi befrur ayin. 'S Bape rofyor naek wan roi oso befrur fa naek bena kakyar oser imsor, rarirya wakenem kuker saswar werba. Rofyor Yesus imar kwar snar snonkaku oso, mam monda bo imar awer snar roi wan na. 'b Inja mam monda awer roi bebye faro aw, bape snonkaku bese skara nabe roi bebyeba. 17 Snar ro Allah babesasoser byedi, rosai snonkakusya san ma sinem, naiso bebefandun wer naba. Mboi roi bebefandun kakuya isoi­ne, snonkakusya siso user Allah marisen byedi, fa sisma aski ma marisen beba Allah Rur byedi byuk farosi kwarya. 18 Snonkaku

Wos Refo: Roma 11,12

356 ROMA 11, 12
ma Allah i benananya. Sanandik faro Allah sof fyoro-fyoro ! Amin.

Kankenem faro Allah 12:1-21

Naek srar! Allah babye byedi ibakaku mabeko. Ebedari yor kaku beri insa naek srar mkobuk mankunmkobe far­sarser bekenem oso bardi faro Allah befrur sneprei Allah kada.
Ikada babeari bekakuya. z Mkoso awer nyan famfnom ro sup­swan ine. Naek buk mankundaw fa Allah ifrur fa babo wer, insa bebesadwer. Rarirya naek wafawi Allah marisen byena - isoine rosai bebye ma befrur sneprei Allah ma bemnis.
3 Allah byuk fakamaman byedi kwar mabe aya. Ebedari yanun naek srar mkokam: Mkobabir mankunmko mkokaki syadi awer ro roi bekakuna. Ibye syadi naek kwara ma rwun mankundaw; oser-oser kyara mankundi, imnis raris Allah kakyar byuk faroiya. Baken kobena nna kina nabor. Kina oser-oser fararur byedi
isya bardi. 5 Rarirya kuker ko kako, kobor rariso wer, bape kobe baken oser snar kobe oser kuker Kristus. Ma kobe oser kuker besesya, raris kina ro baken oser. 6 Ko oser-oser nya fa­kamaman besisye. Fakamaman anna Allah byuk na mabeko ra­ris saswar byedi. Rarirya kona fakamaman anna. Snonkaku bena fakamaman fa bebaryas Allah wos byena, snonkaku ani byardi bararyas ro Allah raris kakyar ismaya. ' Snonkaku bena fakamaman fa befnobek snonkaku bese, snonkaku ani ifnobek kaku beri snonkaku bese kuker kaku. Snonkaku bena fakama­man fa bebuk farkarkor, ibyekada byuk farkarkor kuker kaku. Snonkaku bena fakamaman fa bebuk wos raryab faro snonka­ku bese, kaku beri snonkaku ani byuk wos raryab faro snonkaku bese. Snonkaku bena fakamaman fa bebuk faro snonkaku be­se rosai nyana, snonkaku ani ifrur fararur ani kuker snemura kuker napnapes. Snonkaku bena fakamaman fa byemanfarkin, kaku beri snonkaku ani byemanfarkin bekaku ma bemyaren ka­da. Snonkaku bena fakamaman fa befasna saswar faro snonkaku bese, snonkaku ani ifrur fararur ani kuker marisen.
9 Mkosaswar kuker sne benapes. Mkayin roi bebarbor na,
ma mkoserepen mko ro roi bebye. '° Ibye syadi naek srar mkoswar yae mko oser be oser imnis manbekanaek ro kina oser, ma ibyekada oser-oser iwarpon min byedi ro babearooya. " Mkofararur kuker mayaryaren. Mkopapum awer, Mkofararur faro Manseren kuker raryab ro Allah Rur byedi. 'z Naek srar mkokyar faro Manseren kuker raryab, ma mkokbab ro babekandera, ma mkofarmku ro nadiya. '3 Mkofnobek mnis babefandun ro snonkaku bekyar faro Allah ma mkorepen si ku­ker sne bemarisen ro rum mkobena.
Mkor faro Allah insa byebok snonkaku bebarbor faro mkonsya. Mboi, mkor fa Allah byeboksi, ma mkofras awersi. 's Mkoryab fnobek snonkaku beryabsya, ma mkokanes fnobek snonkaku bekanes. '6 Mkokenem kuker babeoser rofandu mko. Mkokara awer roi bekakibur fawawi mkobena, bape mkorun mankun mko faro roi bekur kankenem ras-ras. Mboi mkokara mkofawi syadi awer!
" Rofyor ono sifrur sasar faro naek srar mkoido, mkomunsu awer na kuker barbor. Mboi mkofrur rosai snonkakusyakam ska­ra bebyena. 'a Ro bar mkobedi, mkosewar fa mkokenem kuker aski faro snonkakusya kam. '9 Naek srar yesi! Mkomunsu awer swarapepen mkadu, snar Allah nari bebuk samamyaiya. Snar ro Refo sfas radine, "Ayaiso nari bemunsuya. Ayaiso nari bebuk samamyaiya, ine Manseren wos byedi." 2° Ibyekada fan mbrob besi rofyor sibiser; ma buk aninem farosi, rofyor simbrow. Snar wafrur rarirya, irya wafrur mamyaisi. z' Mkomam monda bo barborya kyafyo awer mko, mboi ibyekada naek srar mkokafyo barborya kuker babyeya.

Babeuser faro Babesasoserya 13:1-7
Snonkaku oser-oser nari byeyuser faro besasosersya, snar besasoser oso isma papoik ro Allah. Ma besasosersya ro baboine, Allah i bebukna. Ebedari snonkaku besampampum
besasosersya, imnis isampum rosai Allah byuk kwar na. Ma manseiso befrur rarirya nari isma samamyai, 3 Snar snonkaku befrur roi bebye simkak besasosersyaba. Mboi snonkaku befrur roi bebarbor sikada simkak. Rofyor naek srar mkokara insa mkomkak awer besasosersya, naek srar mkofrur roi bebye, ra­rirya nari naek srar mkosma sanandik. Snar besasoserya Allah manfamyan byedirya befararur faro naek srar mko fa mkosma babye. Bape rofyor naek srar mkofrur barborido nari mkomkak faroi, mboi isma papoik fa byuk samamyai faro snonkaku wa­worek mondaba. Ikada Allah manfamyan byedirya fa byuk samamyai faro snonkaku befrur barborsya. 5 Ebedari naek srar mkobeyuser faro besasoserya - snar mkomewer mkosma sama­myai mondaba, bape snar kakara mkabena kako.
I bebeknam kako fa snaro naek srar mkobak som, snar besasoser Allah manfamyan byedirya insa ifrur bardi fararur

Wos Refo: Roma 11

354 ROMA 11

Er bese beyakbe Yahudibasya saksma koreri 11:13-24
'3 Bape knikine ibye yakofen faro naek srar beyakbe Yahudibasya! Fyoro kwar ine, yafararurbe manwawan faro er-er beyakbe Yahudibasya, snar yabe manmin fafaya fararur ayediba. '4 Yakyar kaku nari yafrur masasor mankundaya er ayedi, insa kuker nyan ine ono rofandusi saksma koreri. 'S Snar Allah pyampumsi ro bandi, isof ro babeoser rofandu supswan ine ku­ker Allah ibye kaber wer; isyadi wer rofyor Allah nyasi! Mnuk ine imnis raris snonkaku bemar ma bekenem wer!
's Rofyor mamami mnuk beponya byebebuk faro Allah kwar, rarirya mamami besiperya byebebuk kam faro Allah kako. Ma rofyor ai raresna Allah nyana, snaw-snaw byena Allah nyana kako. " Snaw ono ro zaitun knam - isoine kawasa Yahudi - sbebekaruk kwar. Ma ro naur snaw skaruk anna, sbeknof zaitun snaw besurku, isoine naek srar beyakbe Yahudibasya. Naek srar mkobe beknof ro dia insa mkakan roi bebor bebye ro kankenem Rur kawasa Yahudisya. '$ Inja naek srar mkomamkyof awer ka­wasa skaruk kwar imnis ai snau ansya. Naek srar mkoswarepen, snar ai snawsi mko monda. Ma snawya ibebuk nanan faro raresnaba, mboi rares naiso bebuk nanan faro snawnanya.
'9 Bape naek nari wakofen, "Mboi, bape snaw-snaw anna nebekaruk insa yabe beknof ro knamya!" z°Kaku beri. Bape sisawensi snar sikyarba, mboi naek srar mkokada snamko snar kakyar mkobena. Inja naek srar mkomarares awer mko snar mnuk ine; ibyekada naek srar mkomkak. z' Snar rofyor Allah iswar kawasa Yahudisyaba ma isawensi imnis snaw bekaku ani, naek srar mko kyar awer nari iswar mko ma isawen mkoba. == Inja rodine komam Allah babye byedi ma Allah babepakakrek byedi. Fyasna pakakrek byedi faro kawasa besasar, bape ibye faro naek srar mko - rofyor naek srar mkokenem faswef ro babye byedi. Mboi robaido, naek srar mko kako nari sisawen mko. 23 Ma faro kawasa Yahudi ansi, rofyor simnai ro kakyarba sena, nari sebena kaber wer; snar Allah ipok fa nyakabersi wer. '-4 Naek srar beyakbe knam ro er Yahudiba mkomnis zaitun snaw besurku. Inja, rofyor naek srar, mkosampum rari mkobena, nari mkobe beknof ro zaitun knam bekakuya, rosai wer kuker kawasa Yahudi sbukmnis kuker snaw ro zaitun knam bekakuya. Ikada ipyan syadi fa Allah dun kabersi faro zaitun knam sedi wer.

Allah saswar byedi faro kawasa bebor kam 11:25-32
25 Naek srar! Yakyar naek srar mkokara awer bo mkobo mko­fawi roi beborkam kwar. Snar Allah imarisen roi oso, bape snonkakusya sifawi i baim. Ma yamarisen insa naek srar mkofa­wi i; isoine: Ono ro kawasa Yahudi sibrusna npakrek, bape fa­rarur beradine nari nambran rao isof dandonek kawasa beyakbe Yahudiba berama faro Allah simnis resari. z° Raimnai kawasa Yahudisya nari sisma koreri. Snar ro Refo sfas radine,
"Wairek Manfaspar beyun koreriya nari ryama ro Sion; i nari bepyos barbor beborkam ro Yakub kpu byesi. 2' Nari yafesepen si kuker asas ine
rofyor yabe yapyos sasar sena."
28 Snar kawasa Yahudi simewer sakna Ankankinem Bebye ro Allah, rarirya sembrob Allah; ma kuker nyan beradine, byuk fainda faro naek srar beyakbe Yahudibasya. Bape snar Allah kyinfirsi kwar, inja Allah iswar faswefsi snar up sesi. 29 Snar ro­fyor Allah kyinfir snonkaku ma byeboksi, Allah iyer kaber rosai ifrur kwar naba. 3° Fyor iwara naek srar mkobesyowi Allahba. Bape baboine Allah fyasna mboi naek srar mkosma babemkei ro sasar, snar kawasa Yahudi sesyowiba. ;' Rarirya kako fa­ro kawasa Yahudi ansi. Fafisu ine sesyowi Allahba, insa naek srar sfasnabadir mkobe mkei ro sasar na. Bape nari si kako sfasnabadir si besma babemkei ro sasar na. 32 Snar Allah myam monda bo papoik babeuserbaya nya kawasa beborkam, insa fyasna saswar byedi farosi kam.
33 Kaku beri Allah arasa byena naba! Kaku beri fawa­winananem byena naba! Manseiso nari bekukeb rosai dawos namuk na? Manseiso nari befawi nyan byuk fararurya?
?' Ro Refo sfas radine,
"Manseiso befawi Manseren swaruser byena? Manseiso nari bebuk ananun faroi?
'S Manseiso bebuk kwar roi oso faro Manseren isof ibe dor munsu ro na?"
'6Allah befrur roi bebor nakam. Nakam neknam ro Allah

Wos Refo: Roma 11

354 ROMA 11
ROMA 11 355
ma neder, mob sisapi fa semompraf!
'° Ibyekada mamam sena npampan insa smam awer; ma ibyekada sikrusna nayar isof fyoro-fyoro."
" Yafuken wer: Fafisu kawasa Yahudi sisapiya, inja rarirya insa semomprafke? Robaberi! Bape snar sasar sena, mboi er bese­sya sisma aski, isof Yahudisya sikram masasor faro er besesya. 'z Snar er Yahudi sbesasar ma siso Allah marisen byenaba, inja Allah bye¢ok er-er ¢esesya. Isyadi wer rofyor ¢a¢eoser kuker Yahudi ibye kaber wer kuker Allah; nari Allah babebok byuk faro er-er ansi iba syadi wer!
mnk. 1: FIp.3:5 mnk.3: 1Raj. 19:10 mnk.4: (Raj. 19:18
mnk. 8: UI. 29:4; Yes. 29:10 mnk. 9-10: Mzm. 69:23-24
Er bese beyakbe Yahudibasya saksma koreri 11:13-24
'3 Bape knikine ibye yakofen faro naek srar beyakbe Yahudibasya! Fyoro kwar ine, yafararurbe manwawan faro er-er beyakbe Yahudibasya, snar yabe manmin fafaya fararur ayediba. '4 Yakyar kaku nari yafrur masasor mankundaya er ayedi, in sa kuker nyan ine ono rofandusi saksma koreri. 'S Snar Allah pyampumsi ro bandi, isof ro babeoser rofandu supswan ine ku­ker Allah ibye kaber wer; isyadi wer rofyor Allah nyasi! Mnuk ine imnis raris snonkaku ¢emar ma ¢ekenem wer!
's Rofyor mamami mnuk beponya byebebuk faro Allah kwar, rarirya mamami besiperya byebebuk kam faro Allah kako. Ma rofyor ai raresna Allah nyana, snaw-snaw byena Allah nyana kako. " Snaw ono ro zaitun knam - isoine kawasa Yahudi - sbebekaruk kwar. Ma ro naur snaw skaruk anna, sbeknof zaitun snaw besurku, isoine naek srar beyakbe Yahudibasya. Naek srar mkobe beknof ro dia insa mkakan roi bebor bebye ro kankenem Rur kawasa Yahudisya. '$ Inja naek srar mkomamkyof awer ka­wasa skaruk kwar imnis ai snau ansya. Naek srar mkoswarepen, snar ai snawsi mko monda. Ma snawya ibebuk nanan faro raresnaba, mboi rares 7aiso bebuk nanan faro snawnanya.
'9 Bape naek nari wakofen, "Mboi, bape snaw-snaw anna nebekaruk insa yabe beknof ro knamya!" z°Kaku beri. Bape sisawensi snar sikyarba, mboi naek srar mkokada snamko snar kakyar mkobena. Inja naek srar mkomarares awer mko snar mnuk ine; ibyekada naek srar mkomkak. z' Snar rofyor Allah iswar kawasa Yahudisyaba ma isawensi imnis snaw bekaku ani, naek srar mko kyar awer nari iswar mko ma isawen mkoba. == Inja rodine komam Allah babye byedi ma Allah babepakakrek byedi. Fyasna pakakrek byedi faro kawasa besasar, bape ibye faro naek srar mko - rofyor naek srar mkokenem faswef ro
babye byedi. Mboi robaido, naek srar mko kako nari sisawen mko. 23 Ma faro kawasa Yahudi ansi, rofyor simnai ro kakyarba sena, nari sebena kaber wer; snar Allah ipok fa nyakabersi wer. '-4 Naek srar bevakbe knam ro er Yahudiba mkomnis zaitun snaw besurku. Inja,-rofyor naek srar, mkosampum rari mkobena, nari mkobe beknof ro zaitun knam bekakuya, rosai wer kuker kawasa Yahudi sbukmnis kuker snaw ro zaitun knam bekakuya. Ikada ipyan syadi fa Allah dun kabersi faro zaitun knam sedi wer.
Allah saswar byedi faro kawasa bebor kam 11:25-32
25 Naek srar! Yakyar naek srar mkokara awer bo mkobo mko­fawi roi beborkam kwar. Snar Allah imarisen roi oso, bape snonkakusya sifawi i baim. Ma yamarisen insa naek srar mkofa­wi i; isoine: Ono ro kawasa Yahudi sibrusna npakrek, bape fa­rarur beradine nari nambran rao isof dandonek kawasa beyakbe Yahudiba berama faro Allah simnis resari. z° Raimnai kawasa Yahudisya nari sisma koreri. Snar ro Refo sfas radine,
"Wairek Manfaspar beyun koreriya nari ryama ro Sion; i nari bepyos barbor beborkam ro Yakub kpu byesi. 2' Nari yafesepen si kuker asas ine
rofyor yabe yapyos sasar sena."
28 Snar kawasa Yahudi simewer sakna Ankankinem Bebye ro Allah, rarirya sembrob Allah; ma kuker nyan beradine, byuk fainda faro naek srar beyakbe Yahudibasya. Bape snar Allah kyinfirsi kwar, inja Allah iswar faswefsi snar up sesi. 29 Snar ro­fyor Allah kyinfir snonkaku ma byeboksi, Allah iyer kaber rosai ifrur kwar naba. 3° Fyor iwara naek srar mkobesyowi Allahba. L3ape baboine Allah fyasna mboi naek srar mkosma babemkei ro sasar, snar kawasa Yahudi sesyowiba. ;' Rariry°a kako fa­
: o kawasa Yahudi ansi. Fafisu ine sesyowi Allahba, insa naek srar sfasnabadir mkobe mkei ro sasar na. Bape nari si kako sfasnabadir si besma babemkei ro sasar na. 32 Snar Allah myam :nonda bo papoik babeuserbaya nya kawasa beborkam, insa fyasna saswar byedi farosi kam.
33 Kaku beri Allah arasa byena naba! Kaku beri fawa­winananem byena naba! Manseiso nari bekukeb rosai dawos namuk na? Manseiso nari befawi nyan byuk fararurya?
?' Ro Refo sfas radine,
"Manseiso befawi Manseren swaruser byena? Manseiso nari bebuk ananun faroi?
'S Manseiso bebuk kwar roi oso faro Manseren isof ibe dor munsu ro na?"
'6Allah befrur roi bebor nakam. Nakam neknam ro Allah